„Wszyscy słyszeliśmy o chorobach psychosomatycznych, ale czy słyszeliście o psychosomatycznym zdrowiu?” – autorką tego pytania jest dr Candace Pert, neurobiolog i farmakolog. Jej prace przyczyniły się do rozwoju neurobiologii i psychoneuroimmunologii, a badania miały znaczący wpływ na zrozumienie mechanizmów, przez które umysł i ciało są ze sobą powiązane na poziomie molekularnym. O tym, że pełne zdrowie to całkowity dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, mówi też definicja zdrowia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
Rosnąca popularność różnego rodzaju praktyk określanych jako mind-body (umysł-ciało) albo mind-body-soul (umysł-ciało-dusza) wpisuje się w nurt holistycznego podejścia do zdrowia, w którym wszystkie aspekty życia człowieka są ze sobą głęboko powiązane i wzajemnie na siebie wpływają. Dbałość o zdrowie psychiczne jest zatem jednym z fundamentów dobrostanu. Pisał już o tym Hipokrates: „Każdy człowiek powinien wiedzieć, że z umysłu, i tylko z umysłu, pochodzą nasze przyjemności, radość, śmiech, jak również żal, ból i łzy. Wszystkie te i inne uczucia pochodzą z umysłu i tylko z niego.”
Kondycja naszej psychiki ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia równowagi organizmu, odczuwania zadowolenia z życia, spokoju, spełnienia i szczęścia. Wpływa też na sposób naszego myślenia i radzenia sobie z problemami. Konsekwencją dysharmonii w tym obszarze może być choroba.
W przypadku pacjentów zmagających się z chorobami onkologicznymi, na sferę psychiki można spojrzeć w dwóch aspektach. Po pierwsze, poszukując w okresie poprzedzającym zachorowanie problemów natury psychicznej, które mogły w jakiś sposób wpłynąć na powstanie choroby. Po drugie, otaczając uważnością emocje i odczucia pojawiające się w związku diagnozą, leczeniem i jego konsekwencjami oraz zmianami w życiu, jakie są z nimi związane (ograniczenie samodzielności i potrzeba opieki, długotrwałe przebywanie poza domem, ograniczone relacje rodzinne, konieczność rezygnacji z pracy, odrzucenie, izolacja społeczna). Niezależnie od tego, jakie są to zaburzenia i jakie jest ich źródło, w każdym przypadku wymagają one zaopiekowania.
Praca z terapeutą, psychologiem, psychoonkologiem jest zawsze naturalnym wyborem. I tak jak mówimy o integracyjnym leczeniu nowotworów, istnieje też podejście integracyjne w psychoterapii, które łączy w sobie różne nurty terapeutyczne i wykorzystuje z nich te techniki, które w przypadku danego pacjenta są najbardziej skuteczne. Połączenie terapii integracyjnej z konwencjonalną terapią może poprawić ogólny stan zdrowia pacjenta, w pełni zaangażować pacjentów we własną opiekę, pielęgnować odporność i optymizm, a czasem zmniejszyć zapotrzebowanie na wsparcie farmakologiczne.
Badania pokazują, że dobre efekty daje także uzupełnienie pracy terapeutycznej terapiami komplementarnymi, które pomagają łagodzić objawy i poprawiają samopoczucie pacjentów.
Te najczęściej wykorzystywane metody to:
- Techniki relaksacyjne – mogą pomóc złagodzić lęk, zmniejszyć zmęczenie, poprawić jakość snu.
- Praktyka uważności – może pomóc zmniejszyć zmęczenie i poprawić jakość życia, radzić sobie ze stresem, lękiem i depresją.
- Akupunktura – może pomóc w walce z depresją, łagodzeniu bólu i zmęczenia.
- Refleksoterapia – może być pomocna w łagodzeniu bólu i zmęczenia, stanów lękowych.
- Joga – może pomóc w walce z depresją, zmęczeniem i zaburzeniami snu, wpłynąć na poprawę nastroju i jakości życia.
- Muzykoterapia – może być pomocna w złagodzeniu lęku, poprawie nastroju.
Inne techniki, które coraz częściej wykorzystywane są jako wspierające prowadzoną terapię, to sesje oddechowe, arteterapia, taniec czy aromaterapia.
Integracja różnych metod terapeutycznych, zarówno konwencjonalnych, jak i komplementarnych, może znacząco poprawić jakość życia pacjentów, pomagając im radzić sobie z lękiem, depresją i innymi wyzwaniami emocjonalnymi związanymi z chorobą. Właściwe wsparcie psychiczne, zdrowa dieta, suplementacja, zadbanie o jakość snu, regularna aktywność fizyczna oraz techniki relaksacyjne tworzą kompleksowy plan opieki, który wspiera proces leczenia i przyczynia się do osiągnięcia równowagi psychicznej i fizycznej. Dbanie o zdrowie psychiczne jest nieodzownym elementem holistycznego podejścia do leczenia i życia po diagnozie nowotworowej.
***
Polecajka książkowa:
Molekuły emocji Candace B. Pert
Dlaczego czujemy się tak, a nie inaczej? W jaki sposób myśli i emocje wpływają na nasze zdrowie? Czy nasze ciało i umysł są od siebie odrębne, czy może funkcjonują razem jako części powiązanego układu? Odpowiedzi na te intrygujące pytania udziela badań na Wydziale Fizjologii i Biofizyki w Centrum Medycznym Uniwersytetu Georgetown.
Autorka rzuca nowe światło na kwestie od stuleci nurtujące naukowców i filozofów. Jej pionierskie badania dotyczące sposobu, w jaki substancje chemiczne obecne w naszym organizmie tworzą dynamiczną sieć informacyjną, łącząc umysł i ciało, są nie tylko prowokacyjne, ale i rewolucyjne.
Dzięki tej książce odkryjesz biomolekularne podstawy emocji. Dzięki zdobytej wiedzy lepiej poznasz siebie samego, innych ludzi oraz nierozerwalny związek pomiędzy Twoimi myślami, a stanem organizmu. Pionierskie badania Autorki ukazały, że występujące w ludzkim ciele związki chemiczne, neuropeptydy i ich receptory, stanowią faktyczne biologiczne podpory naszej świadomości, przejawiając się pod postacią naszych emocji, przekonań i oczekiwań. To właśnie owe związki mają głęboki wpływ na to, jak reagujemy na świat i jak go doświadczamy. Badania te zapewniły dowody na istnienie biochemicznych podstaw świadomości i samowiedzy, potwierdzając to, co od stuleci wiedzą i praktykują filozofowie Wschodu, szamanie i osoby zajmujące się medycyną alternatywną. Przedmowę do tej książki napisał Deepak Chopra.
Opis pochodzi od wydawcy
Źródła:
Integrative Oncology Care of Symptoms of Anxiety and Depression in Adults With Cancer: Society for Integrative Oncology–ASCO Guideline
Hypnosis and relaxation interventions for chronic pain management in cancer survivors: a randomized controlled trial
https://link.springer.com/article/10.1007/s00520-022-07498-1
Yoga for depression and anxiety symptoms in people with cancer: A systematic review and meta-analysis
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/pon.5671
The effectiveness of mindfulness-based interventions among cancer patients and survivors: a systematic review and meta-analysis
https://link.springer.com/article/10.1007/s00520-019-05219-9
Integrative Medicine for Pain Management in Oncology: Society for Integrative Oncology-ASCO Guideline
https://ascopubs.org/doi/10.1200/JCO.22.01357?url_ver=Z39.88-2003&rfr_id=ori:rid:crossref.org&rfr_dat=cr_pub 0pubmed
Clinical practice guidelines on the evidence-based use of integrative therapies during and after breast cancer treatment
https://acsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.3322/caac.21397
Clinical Evidence for Association of Acupuncture and Acupressure With Improved Cancer Pain A Systematic Review and Meta-Analysis
https://jamanetwork.com/journals/jamaoncology/fullarticle/2757396
Mental health and quality of life according to sleep in cancer survivors
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35365854/
***
Autorka: Joanna Niewolik
