Zakończenie leczenia onkologicznego nie zawsze oznacza koniec obaw. Wiele osób, mimo pomyślnego zakończenia terapii, doświadcza silnego lęku przed nawrotem choroby. U części osób ma łagodny, przejściowy charakter, ale u innych może prowadzić do przewlekłego stresu, zaburzeń snu czy obniżonej jakości życia. Lęk przed nawrotem choroby to naturalna reakcja, ale nie powinien przejmować kontroli nad codziennym życiem. Kluczowe jest znalezienie strategii, które pomagają zmniejszyć napięcie i odzyskać poczucie bezpieczeństwa. Oto kilka wskazówek.
Jednym z pierwszych kroków jest stworzenie jasnego planu monitorowania zdrowia. Pacjenci często wahają się między dwiema skrajnościami: jedni unikają wizyt kontrolnych, obawiając się złych wiadomości, inni bardzo szczegółowo analizują każdy sygnał z ciała, dopatrując się objawów nawrotu. Warto znaleźć złoty środek. Najlepiej ustalić harmonogram badań z lekarzem i zaplanować wizyty na konkretny czas – dzięki temu można uniknąć ciągłego stresu i niepewności. Pomocne może być również wyznaczenie „dnia monitorowania”, np. raz w miesiącu, kiedy świadomie zwracamy uwagę na swoje ciało, zamiast nieustannie analizować każdą drobną zmianę.
Nieocenioną pomocą może być również technika „czas na martwienie się”. Zamiast pozwalać, by lęk wypełniał cały dzień, warto wyznaczyć sobie konkretny moment – np. 15 minut dziennie, podczas których można spisać swoje obawy, przeanalizować je, a potem… zostawić je na kolejny dzień. Badania pokazują, że taka metoda skutecznie pomaga odzyskać kontrolę nad własnymi myślami i zapobiega ich nadmiernemu „rozlewaniu się” na cały dzień.
Nie można też zapominać o aktywnościach, które pomagają przekierować uwagę. Aktywność fizyczna obniża poziom kortyzolu czyli hormonu stresu. Warto też wprowadzić do codzienności praktyki mindfulness – nawet trzy minuty świadomego oddychania czy skupienia na dźwiękach otoczenia potrafią przynieść ulgę. Równie skuteczne mogą być zajęcia, które całkowicie angażują umysł, jak malowanie, szydełkowanie czy rozwiązywanie łamigłówek.
Jeśli lęk jest uporczywy i utrudnia funkcjonowanie – warto sięgnąć po wsparcie psychoonkologiczne. Warto poszukać także grup wsparcia – wymiana doświadczeń z osobami, które mierzą się z podobnymi emocjami, może przynieść ukojenie.
Lęk przed nawrotem choroby nie musi dominować nad życiem. Choć często nie da się go całkowicie wyeliminować, można nauczyć się skutecznie nim zarządzać – poprzez psychoedukację, wsparcie specjalistów oraz techniki redukcji stresu. Wiedza i odpowiednie narzędzia pomagają odzyskać poczucie kontroli i poprawić jakość życia.
***
Autorka: mgr Katarzyna Binkiewicz
