Medycyna integracyjna, która opiera się na holistycznym rozumieniu zdrowia i choroby, swoimi początkami sięga czasów starożytnych. Starożytni egipscy, greccy, chińscy czy hinduscy lekarze wykorzystywali różnorodne metody lecznicze, łącząc je ze sobą dla optymalnego wsparcia osoby chorującej, stawiając w centrum zainteresowania człowieka, nie chorobę.
Współcześnie zainteresowanie integracyjnym podejściem do leczenia zaczęło wzrastać w latach 70. i 80. XX wieku. Wraz z szybkim rozwojem nauki i medycyny pojawił się również trend propagujący naturalne metody leczenia i praktyki oferowane przez stare systemy medyczne takie jak ajurweda czy medycyna chińska. Powstały pierwsze ośrodki medycyny integracyjnej łączącej oba te obszary.
Coraz więcej osób zaczęło poszukiwać sposobów leczenia, które mogą być skuteczne, mniej inwazyjne i bardziej holistyczne niż metody tradycyjne. Zapotrzebowanie to przyczyniło się do wzrostu popularności leczenia integracyjnego i rozwoju różnych terapii uzupełniających.
Obecnie coraz więcej ośrodków medycznych i szpitali, obok tradycyjnych metod leczenia, oferuje również terapie uzupełniające, takie jak akupunktura, akupresura, medytacja, joga, techniki relaksacyjne czy terapia dietetyczna. Liczne badania naukowe potwierdzają skuteczność tych terapii i ich pozytywny wpływ na zdrowie i samopoczucie pacjentów.
Czym zatem jest w praktyce leczenie integracyjne nowotworów?
Definicja mówi, że integracyjna onkologia to obszar opieki nad osobami chorymi na raka skoncentrowany na pacjencie, oparty na dowodach naukowych, który wykorzystuje techniki łączące umysł i ciało, naturalne produkty i modyfikacje stylu życia pochodzące z różnych tradycji, równolegle do konwencjonalnych metod leczenia. Celem integracyjnej onkologii jest optymalizacja zdrowia, jakości życia i wyników klinicznych na całym kontinuum opieki nad chorymi, zwiększenie świadomości w zakresie profilaktyki, a także umożliwienie chorującym aktywnego uczestniczenia w procesie zdrowienia.
Koncepcja ta w centrum zainteresowania stawia pacjenta i możliwie najpełniejsze zaspokojenie jego potrzeb zarówno w obszarze zdrowia fizycznego, psychicznego, jak i emocji, duchowości czy relacji społecznych. Jej podstawą jest podejście holistyczne; leczenie całej osoby, a nie tylko choroby. Pacjent jest świadomym i zaangażowanym uczestnikiem procesu leczenia i powrotu do zdrowia, posiadającym wiedzę i decyzyjność co do możliwych opcji terapeutycznych. Plan leczenia wspomagającego konwencjonalne procedury jest dopasowany do indywidualnych potrzeb i problemów każdego pacjenta
Terapie uzupełniające oferują możliwości poprawy jakości życia, złagodzenia objawów związanych z samą chorobą , jak i skutków ubocznych konwencjonalnego leczenia przeciwnowotworowego, takich jak np. zmęczenie, bezsenność, uderzenia gorąca, obrzęki, nudności czy ból. Mogą być wykorzystywane również po zakończonym leczeniu, jako forma wsparcia w szybszym powrocie do zdrowia. Podczas całego procesu leczenia pacjenci mają do dyspozycji techniki relaksacyjne i narzędzia do pracy z emocjami, pomagające w radzeniu sobie ze stresem, lękiem czy depresją i związanymi z chorobą nowotworową, ale także dla poprawy jakości snu i ogólnego samopoczucia. Wszystkie te praktyki mogą stanowić również istotny element profilaktyki onkologicznej.
Jakie terapie wykorzystywane są w integracyjnym leczeniu nowotworów
Są to przede wszystkim:
- Dietetyka i suplementacja żywieniowa
- Aktywność fizyczna
- Praktyki tradycyjnej medycyny chińskiej: akupunktura, akupresura, masaże, ziołolecznictwo
- Praktyki ajurwedyjskie
- Joga, tai chi i qigong
- Mindfulness i medytacja
- Terapie manualne: chiropraktyka, osteopatia
- Fitoterapia
- Aromaterapia
- Arteterapia
- Muzykoterapia
Podsumowanie
W Europie i Stanach Zjednoczonych ok. 40-50% pacjentów onkologicznych wybiera terapie uzupełniające jako część swojego leczenia. Badania pokazują, że podejście integracyjne poprawia wyniki leczenia, jakość życia, pomaga złagodzić obciążenie chorobą i skutki uboczne konwencjonalnych metod leczenia. Odpowiedzią na to zapotrzebowanie jest tworzenie przez liczne ośrodki medyczne oddziałów onkologii integracyjnej, gdzie odpowiednio przygotowani lekarze i terapeuci towarzyszą pacjentom w ich zdrowieniu (np. Klinka Mayo, Memorial Sloan Kettering, Charité Universitätsmedizin). Aktywnie działają również organizacje, takie jak np. amerykańskie Society of Integrative Oncology czy European Society of Integrative Medicine, które opracowują zasady i standardy leczenia integracyjnego, prowadzą i publikują badania na temat metod takiego leczenia, a przede wszystko szerzą świadomość i wiedzę wśród pacjentów i personelu medycznego.
Kwestię integracyjnego leczenia podejmuje też w swoich działaniach na rzecz poprawy efektywności leczenia nowotworów Parlament Europejski. W rezolucji z 16 lutego 2022r. (Strengthening Europe in the fight against cancer – towards a comprehensive and coordinated strategy 2020/2267(INI)) podkreśla fakt, że naukowo uznana medycyna integracyjna, zatwierdzona przez organy odpowiedzialne za zdrowie publiczne, może przynieść korzyści pacjentom w kontekście leczenia chorób, takich jak rak. Akcentuje też znaczenie opracowania holistycznego, integracyjnego i skoncentrowanego na pacjencie podejścia oraz zachęcanie, w odpowiednich przypadkach, do wspomagającego stosowania tych terapii pod nadzorem profesjonalistów medycznych.
Wydaje się zatem, że integracyjne podejście w leczeniu nowotworów powinno stać się standardem w opiece medycznej. Aby spełniało ono swoją rolę oferując pacjentom optymalny i bezpieczny model leczenia, potrzebna jest edukacja personelu medycznego w tym zakresie, multidyscyplinarne podejście oraz wypracowanie sposobów efektywnej komunikacji z pacjentem.
Więcej informacji:
Parlament europejski:
https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/240636/Calvo Soler_final.pdf
Integrative Medicine under the spotlight in the European Parliament
https://www.ivaa.info/integrative-medicine-under-the-spotlight-in-the-european-parliament/
Strengthening Europe in the fight against cancer
European Parliament resolution of 16 February 2022 on strengthening Europe in the fight against cancer – towards a comprehensive and coordinated strategy (2020/2267(INI))
https://cam-europe.eu/wp-content/uploads/2022/03/20202267INI.pdf
Onkologia integracyjna w praktyce:
Charité–Universitätsmedizin, Berlin
Charité Comprehensive Cancer Center https://cccc.charite.de/en/about_us/
Mayo Clinic Comprehensive Cancer Center
https://www.mayoclinic.org/departments-centers/integrative-oncology/overview/ovc-20542190
Memorial Sloan Kettering
https://www.mskcc.org/cancer-care/diagnosis-treatment/symptom-management/integrative-medicine
UCLA Health Jonsson Comprehensive Cancer Center
https://www.uclahealth.org/medical-services/integrative-oncology
Publikacje
A Comprehensive Definition for Integrative Oncology
https://academic.oup.com/jncimono/article/2017/52/lgx012/4617827
Integrative Oncology: An Overview
https://ascopubs.org/doi/10.14694/EdBook_AM.2014.34.233
Growth of Integrative Medicine at Leading Cancer Centers Between 2009 and 2016: A Systematic Analysis of NCI-Designated Comprehensive Cancer Center Websites
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/pmid/29140485/
Integrative Approaches to the Treatment of Cancer
